Dolnośląskie

Wrocław

Treść uchwały i zasady parku kulturowego, zbiór najważniejszych informacji: http://www.wroclaw.pl/park-kulturowy-wroclaw
Uchwałę powołującą park kulturowy we Wrocławiu przyjęto w kwietniu 2014 roku (przepisy zaczęły obowiązywać w kwietniu 2015 roku). Ochroną objęto ogromny obszar, ok. 210 ha: Stare Miasto w granicach fosy miejskiej, Wyspy Odrzańskie, Ogród Botaniczny, Ostrów Tumski, park Słowackiego, Promenadę Staromiejską i plac Kościuszki. Wprowadzenie nowych regulacji zostało poprzedzone konsultacjami z organizacjami pozarządowymi i mieszkańcami.
Dzięki wprowadzonym zasadom udało się usunąć z terenu parku kulturowego znaczną część billboardów i citylightów, zredukować liczbę oklejonych witryn i zlikwidować wielkoformatowe siatki na elewacjach. Regularne patrole straży miejskiej mają zapobiegać nierespektowaniu postanowień uchwały. W 2015 roku kontrole zaowocowały usunięciem 286 nośników naruszających obowiązujące przepisy. Miejscy urzędnicy także ruszyli w teren – w myśl zasady, że park kulturowy nie jest koncepcją daną raz na zawsze, ale może wymagać modyfikacji i ulepszeń.

Najważniejsze zasady:
– zakaz umieszczania reklam na budynkach. Dopuszczalne są szyldy i nośniki informujące o menu lokali gastronomicznych (te ostatnie nie mogą przekraczać formatem 4% powierzchni ściany),
– zakaz umieszczania reklamy wolnostojącej, za wyjątkiem m.in. słupów reklamowych i stojaków z menu lokali gastronomicznych; każdemu z lokali przysługuje jeden stojak,
– szyldy nie mogą zasłaniać okien, balustrad, dekoracji i innych elementów architektonicznych. Zakaz umieszczania banerów;
– zakaz ustawiania pojazdów, w tym przyczep i naczep, z przymocowanymi nośnikami reklamowymi niestanowiącymi ich elementów konstrukcyjnych (z wyłączeniem systemu rowerów miejskich, komunikacji miejskiej i taksówek),
– zakaz eksponowania i obnoszenia reklam oraz rozdawania ulotek,
– dopuszczalne są wielkoformatowe siatki reklamowe na rusztowaniach podczas remontu obiektu (maksymalnie 12 miesięcy, nie częściej niż raz na 10 lat). Powierzchnia reklamowa może zająć 1/3 całkowitej powierzchni siatki, a jej pozostała część musi być odwzorowaniem elewacji.

Kujawsko-pomorskie

Bydgoszcz

„Retrościana”, od 2014

www.retrosciana.pl/

Początkowo w Bydgoszczy miał powstać kolejny zwykły baner dla antykwariatu. Jednak gdy tamtejszy plastyk miejski negatywnie zaopiniował pomysł i zasugerował, by postawić na reklamę oryginalną, nawiązującą do prowadzonej działalności, właściciele lokalu uruchomili wyobraźnię. Tak powstała pierwsza Retrościana inspirowana stronami ogłoszeniowymi z przedwojennych gazet. Dziś są już trzy Retrościany – wszystkie zapełnione reklamami współczesnych sklepów i usług, stylizowanymi na wybraną dekadę XX wieku. Na kreatywności państwa Sobiechów korzystają firmy, którym zależy na tożsamości miasta i wizerunku własnego biznesu. Retrościanę szeroko promowały media ogólnopolskie. Dzięki trafnej wizualnej koncepcji przedsiębiorcy zyskali reklamę, której rzeczywista wartość znacznie przekracza poniesione przez nich koszty.

Bydgoszcz

Uporządkowana „Ściana płaczu”, plastyk miejski Bydgoszczy, 2014

express.bydgoski.pl/310542,Plastyk-miejski-prowadzi-coraz-skuteczniejsza-wojne-z-brzydota-na-bydgoskich-ulicach.html

Działania plastyka miejskiego Marka Iwińskiego pokazują, że na takim stanowisku nie wolno bać się konfrontacji, lecz poszukiwać nieszablonowych rozwiązań. Odmieniona elewacja budynku przy ulicy Dworcowej 37 to efekt konsekwentnego dialogu z przedsiębiorcami, którzy do tej pory wykorzystywali ścianę do celów reklamowych. Dzięki współpracy z agencjami reklamowymi udało się stworzyć przekonujące wizualizacje innego rozlokowania szyldów, a następnie wprowadzić je w życie.

Lubelskie

Lublin

Ściana wstydu, Wojciech Januszczyk, 2014

www.rewiry.lublin.pl/#tag=Wojciech%20Januszczyk&ver=2013

Ściana wstydu to instalacja z kilkunastu reklamowych banerów, które zawisły na budynku Centrum Kultury w Lublinie. W pierwszej fazie tworzenia sens projektu nie był publicznie znany. Mieszkańcy miasta mogli obserwować, jak elewację „ozdabiają” wciąż nowe i kolorowe napisy kierujące do wulkanizatora, oferujące tuning auta, miejsce na reklamę albo kurczaka z rożna. Niektórym banerom towarzyszyły numery telefonów – każdy z nich odbierał Wojciech Januszczyk, architekt krajobrazu i pomysłodawca instalacji. Projekt miał charakter edukacyjny. Reklamy wisiały tylko na połowie budynku, aby wyraźnie unaocznić, w jaki sposób nieprzemyślana, nachalna reklama potrafi zepsuć odbiór otoczenia. Instalacji towarzyszyła gazetka przedstawiająca najgorsze przykłady reklamowego chaosu z Lublina.

Lublin

Konkurs na najładniejszy szyld „Pandemia estetyki”

Termin: 2010, 2011
Organizatorzy: Forum Rozwoju Lublina

Zasady: Z nadesłanych propozycji eksperckie jury (złożone z urzędników, profesorów i aktywistów) wyłaniało pięć najlepszych propozycji. Następnie mieszkańcy Lublina głosowali na nie za pośrednictwem miejskiego portalu internetowego.
Zwycięzcy: sklep metalowy przy ulicy Kowalskiej (2010), restauracja Toskania (2011)

Lublin

„Fabryka Dobrej Przestrzeni”, Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków w Lublinie, od 2013 roku

www.lublin.eu/lublin/przestrzen-miejska/zabytki/projekty-i-programy/lublin-w-europejskim-projekcie-herman-heritage-management/#id_12
www.facebook.com/fabrykadobrejprzestrzeni/info/

Zasady projektowania i umieszczania nośników informacji wizualnej i reklam na obiektach i w obszarach zabytkowych, Polski Komitet Narodowy ICOMOS, 2015

bc.pollub.pl/Content/12725/standards.pdf

„Fabryka Dobrej Przestrzeni” to element szerszych działań związanych z udziałem Lublina w projekcie „HerMan (Heritage Management). Zarządzanie Dziedzictwem Kulturowym”. Miasto realizowało akcję pilotażową związaną z obecnością reklamy w przestrzeni historycznej. Składały się na nią spotkania edukacyjne, konsultacje z właścicielami, najemcami i zarządcami nieruchomości oraz prezentacje dobrych działań zapobiegających chaosowi wizualnemu. Ważną częścią projektu była wystawa plenerowa, którą przygotowało stowarzyszenie Miasto Moje A w Nim.

Za pomocą kilkudziesięciu przykładów z miast polskich i zagranicznych autorzy starali się pokazać podstawowe zasady rządzące reklamą, szyldami i informacją wizualną w przestrzeni publicznej.
Pokłosiem akcji pilotażowej był przewodnik umieszczania nośników informacji wizualnej na obiektach i w obszarach objętych ochroną konserwatorską. Kolejna wersja tekstu stała się podstawą ogólnopolskiego poradnika Zasady projektowania i umieszczania nośników informacji wizualnej i reklam na obiektach i w obszarach zabytkowych.
Facebookowa odsłona „Fabryki Dobrej Przestrzeni” to jedna z najlepszych internetowych baz wiedzy o pozytywnych przemianach estetycznych w polskich miastach. Jej atutem jest duży zbiór zdjęć dobrych szyldowych wzorców (także z zagranicy).

Lublin

Analiza widoczności billboardów reklamowych w Lublinie, studenci Zakładu Ekologii Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, 2011

www.esri.pl/images/Acana_GIS_pdf/arcana_09_2011.pdf (s.16-18)

Pod opieką merytoryczną pracowników Zakładu Ekologii Krajobrazu i Ochrony 45 studentów kierunku architektura krajobrazu, od marca do czerwca 2011, prowadziło terenową inwentaryzację powierzchni reklamowych w Lublinie. Na podstawie zebranych danych wykonane zostały między innymi analiza zagęszczenia powierzchni reklamowych oraz analiza widoczności billboardów reklamowych. Wyznaczony obszar badań obejmował ścisłe centrum Lublina, Miasteczko Akademickie, Stare Miasto, okolice największych centrów handlowych oraz fragmenty dzielnic mieszkaniowych. Studenci zostali podzieleni na 22 zespoły, z których każdy otrzymał obszar badawczy o powierzchni nieco ponad 1 km2 (opis za: http://www.up.lublin.pl/media-o-nas/?rid=1938).

Lubuskie

Łódzkie

Łódź

Banerobranie, Grupa Pewnych Osób, 2006, 2010

gpo.blox.pl/2007/10/Akcja-Dosc-nielegalnych-plakatow.html
gpo.blox.pl/2010/12/Banerobranie.html

Grupa zasłynęła jako nieformalny ruch happeningowy, któremu zależy na wizerunku Łodzi. Wszystkie ich inicjatywy były pieczołowicie dokumentowane, powstało w ten sposób niezwykłe archiwum miejskiego aktywizmu. Podczas „Akcji dla Łodzi” (wrzesień 2006) uczestnicy sprzątali nielegalnie wywieszone plakaty. Działania prowadzone były przez kilka kolejnych sobót, a zakończyły się oddaniem ówczesnemu wiceprezydentowi Łodzi worka z zebranymi plakatami. W efekcie Urząd Miasta zdecydował się na ustawienie w mieście około 200 tablic i słupów do bezpłatnego i legalnego wywieszania plakatów. Dzięki „Banerobraniu” zajęto się kilkudziesięcioma reklamami „zgubionymi” przez właścicieli w okolicach barierek rozdzielających jezdnię; uczestnicy akcji upewnili się wcześniej w Zarządzie Dróg i Transportu, że wiszą tam one nielegalnie. Grupie Pewnych Osób poświęcony jest jeden z rozdziałów książki Wanna z kolumnadą Filipa Springera (2013).

„Przestrzeń dla Łodzi”, Fundacja Fenomen, od 2014

http://przestrzen.dlalodzi.info/?page_id=5

Jeśli zastanawiasz się, czy możesz podjąć interwencję wobec nielegalnej reklamy, która zwróciła Twoją uwagę, z pomocą przychodzi portal „Przestrzeń dla Łodzi”. Fundacja Fenomen przygotowała bazę wiedzy, która jest przydatna nie tylko w Łodzi. Na stronie znajdziemy zbiór podstawowych informacji o obowiązujących aktach prawnych oraz metody reagowania, gdy mamy podejrzenie, że dany nośnik został ulokowany z naruszeniem zasad. W przypadku wątpliwości aktywiści zachęcają do kontaktu – mogą nas wyręczyć w podejmowaniu działań.
W manifeście inicjatywy fundacja upomina się m.in. o przyjęcie właściwej polityki reklamowej miasta, powołanie urzędnika lub jednostki posiadającej kompetencje plastyka miejskiego, sprawniejsze działania Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Ponadto mieszkańcy Łodzi znajdą tu cenne komentarze do procesów konsultacyjnych związanych z wprowadzaniem reklamowo-szyldowego prawa.

Łódź

Konkurs na projekt aranżacji witryn w centrum miasta „wWystawach”

miejmiejsce.com/miasto/konkurs-wwystawach-rozstrzygniety/

Termin: 2015

Organizatorzy: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Narodowe Centrum Kultury i Miasto Łódź w ramach projektu „Galeria Urząd 2015”
Zasady: Celem konkursu było zaprojektowanie wyglądu witryny w centrum Łodzi. Aranżacja miała mieć charakter dekoracyjny oraz nawiązywać do asortymentu i specyfiki danego miejsca. Jury oceniające prace wybierało zwycięzcę i przyznawało nagrody: 1 miejsce: 1000 zł, 2 miejsce: 600 zł, 3 miejsce: 400 zł.
Konkurs był kontynuacją niezależnego projektu Marcina Polaka „wWystawach” z lat 2013‒2015. Powstały wówczas cztery wystawy na ulicy Piotrkowskiej: Gra-Fika Katarzyny Jasińskiej w cukierni Dybalskich, Justyny Zajączkowskiej w Małpce Express, Wolność Gregora Gonsiora w Café Wolność oraz Book się rodzi Fajnych Chłopaków w antykwariacie.
Zwycięzcy: I miejsce: Kalina Pulit i Ida Zaboklicka ‒ Le Grand, II miejsce: Studio Burak ‒ Papier Market, III miejsce: Dominika Słowicka ‒ Więcej sztuki

Łódź

Księga standardów ulicy Piotrkowskiej, Urząd Miasta Łodzi, 2014

uml.lodz.pl/files/p_14724_81473204.pdf

Pierwszy w Polsce kompletny poradnik dla właścicieli i najemców lokali to efekt współpracy Miejskiego Konserwatora Zabytków, Zespołu Plastyka Miejskiego oraz pracowni architektonicznej RWSL. Jego autorom chodziło o proste i czytelne upowszechnienie estetycznych standardów, które tradycyjnie obowiązywały dla ulicy Piotrkowskiej. Publikacji przyświeca chęć ochrony zabytków przy jednoczesnym ocaleniu handlowego charakteru ulicy. Każdej kamienicy przypisany jest określony styl architektoniczny, a stylowi architektonicznemu – właściwe zasady. W zależności od tego, czy mamy do czynienia z obiektem klasycystycznym, czy secesyjnym, dowiemy się, jak zaprojektować w nim witrynę, gdzie umieszczać szyldy i jakimi cechami powinny odznaczać się dobrze dobrane nośniki. Wskazówki obejmują też m.in. markizy, stojaki na menu lokali gastronomicznych czy oświetlenie. Atutami publikacji są infografiki i zdjęcia pokazujące dobre i złe przykłady umieszczania szyldów na elewacji oraz szacunkowe koszty estetycznych zmian. Do wprowadzenia standardów mają zachęcić liczne cytaty i odwołania historyczne, ukazujące ulicę Piotrkowską jako dziedzictwo, o które należy zadbać. Księga była kolportowana bezpłatnie, koszt jej przygotowania wyniósł 43 tys. zł.

Łódź

Treść uchwały wraz z regulaminem parku kulturowego:

https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/zabytki/informacje-i-ochrona/park-kulturowy-ulicy-piotrkowskiej/

Park kulturowy to zwieńczenie różnych form ochrony reprezentacyjnego charakteru ulicy Piotrkowskiej. Przepisy dotyczące reklam weszły w życie w lipcu 2016 roku i były oczywistą kontynuacją konsekwentnych działań władz Łodzi, do których zaliczyć trzeba m.in. powołanie menadżera ulicy, konkursy na najlepsze witryny, szeroko zakrojony remont traktu oraz katalog dobrych praktyk szyldowych – „Księgę standardów ulicy Piotrkowskiej”. Celem powołania parku kulturowego były ułatwienia w zarządzaniu estetyką ulicy (poprzez nowo powołany zespół urzędników) i zwiększenie skuteczności działania. Dzięki temu zniknąć mają najbardziej rażące przykłady reklam czy tymczasowego handlu. Pojawią się ujednolicone w kolorystyce riksze i parasole ogródków gastronomicznych. Na podstawie wcześniejszych doświadczeń zespół ds. parku kulturowego odbywał bezpośrednie rozmowy z przedsiębiorcami z ulicy Piotrkowskiej oraz przygotował ulotki wprowadzające w nowe regulacje.

Najważniejsze zasady:
– zakaz reklamy wielkoformatowej, wolnostojącej i mobilnej (np. na przyczepach); istnieją wyjątki od tej reguły, np. reklamy związane z wydarzeniami organizowanymi na ulicy Piotrkowskiej,
– dopuszczalne jest stosowanie liter i przestrzennych logo, szyldów do 0,2 m² powierzchni, naklejek pokrywających przeszklenie witryny maksymalnie do 10% jego powierzchni, kasetonów i neonów, o ile spełniają one określone w regulaminie warunki (np. nie mogą cechować się jaskrawą lub fosforyzującą kolorystyką),
– zakaz obwożenia i obnoszenia reklam, w tym reklam dźwiękowych,
– zakaz umieszczania reklam emitujących sygnały świetlne, wyświetlaczy, paneli LED itp.,
– zakaz prezentowania w witrynie towarów w sposób nieestetyczny i chaotyczny, z wykorzystaniem materiałów niskiej jakości i zniszczonych; dotyczy także reklam i szyldów na elewacjach,
– dopuszczalne są treści reklamowe na ochronnych siatkach remontowych, ale tylko do 30% powierzchni siatki, tylko na okres maksymalnie 8 miesięcy i tylko raz na pięć lat,
– dopuszczalne są maksymalnie trzy szyldy jednego podmiotu na elewacji, za wyjątkiem lokali w podwórzach i bramach, które chcą umieszczać informacje o swojej działalności od strony ulicy (przysługuje jeden szyld poza miejscem prowadzenia działalności).

Małopolskie

Stary Sącz

Stylizowane szyldy przy rynku, Gmina Stary Sącz, Fundacja Rozwoju Ziem Górskich, 2010

www.stary.sacz.pl/pl/3396/45914/Nowy_wizerunek_Starego_Sacza.html

W ramach unijnego programu „Stary Sącz i Lewocza – karpackie miasteczka z klimatem” odnowiono fasady budynków i zainstalowano stylowe szyldy – kute, rzeźbione i malowane, w typie „szwajcarskim”, nawiązujące do dawnych tradycji handlowych. Lokalni sklepikarze wypowiedzieli się pozytywnie o inicjatywie – również dlatego, że nie byli obciążeni kosztem wymiany szyldów.

Kraków

„Ładne Podgórze”, stowarzyszenia podgórze.pl i ŁAD (partner: stowarzyszenie Miasto Moje A w Nim), 2014

ladne.podgorze.pl/

Założeniem projektu było stworzenie przestrzeni dialogu między urzędnikami, ekspertami, grafikami a przedsiębiorcami z ulicy Kalwaryjskiej w Krakowie. Za cel współpracy obrano sobie poprawę wizerunku głównej ulicy Podgórza i uatrakcyjnienie jej handlowego charakteru. Inicjatorzy akcji chcieli, by ulica Kalwaryjska stała się jedną z ładniejszych i często uczęszczanych zakupowych ulic miasta. Inspiracją dla projektu były wyniki kontroli stanu prawnego tutejszych szyldów. Okazało się, że większość z nich wisiała na elewacjach nielegalnie – nigdy nie zostały zgłoszone w urzędzie.

Przedstawiciele stowarzyszeń i krakowska plastyk miejska osobiście zapraszali najemców z ulicy Kalwaryjskiej na spotkanie promujące akcję „Ładne Podgórze”. Pokazywano, jak dobrze reklamować swój biznes, czym powinien charakteryzować się właściwie zaprojektowany szyld i jakie regulacje obowiązują na tym terenie. Pozytywny przekaz miał skłonić przedsiębiorców do współpracy z innymi uczestnikami przedsięwzięcia – profesjonalnymi grafikami, którzy oferowali bezpłatny projekt nowego szyldu, oraz firmami szyldziarskimi, które proponowały zniżki na jego realizację. Członkowie stowarzyszeń i urzędnicy starali się być mediatorami w tym procesie oraz wspomagać go merytorycznie. Nagrodą za wymianę nośnika było oznaczanie witryn nobilitującymi naklejkami z logo inicjatywy, a także promocja lokalu w mediach i na stronie projektu.

W przypadku „Ładnego Podgórza” wzorzec modelowego współdziałania zrealizowano połowicznie. Spotkanie przypadło na czas, w którym najemcy z ulicy Kalwaryjskiej emocjonowali się przede wszystkim pomysłem władz miasta na zlikwidowanie miejsc parkingowych przy tej ulicy, co w ich mniemaniu miałoby drastycznie obniżyć liczbę klientów; był to jeden z czynników, który osłabił realizację projektu. Do tej pory udało się wymienić jedynie kilka nośników reklamowych.

Kraków

Treść uchwały i zasady parku kulturowego: https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=48882
Pod powyższym linkiem znajduje się również raport z działań podejmowanych w parku kulturowym w 2013 roku, pokazujący skalę przemian i wysiłku wkładanego przez miejskich urzędników w uporządkowanie przestrzeni krakowskiego Starego Miasta.
Dlaczego park kulturowy? http://krakow.pl/parkkulturowy
Duża popularność hasła „park kulturowy” to efekt ponad dziesięcioletniej batalii krakowskich urzędników, którzy w listopadzie 2010 roku przyjęli uchwałę o objęciu specjalną ochroną zabytkowego terenu staromiejskiego w obrębie Plant (uchwała weszła w życie w grudniu 2011 roku). Krakowski model działania wynikał z determinacji władz miasta, konsekwentnej pracy plastyka miejskiego, oczekiwań mieszkańców oraz presji mediów. W celu stworzenia zasad funkcjonowania parku prowadzono także dialog z właścicielami lokali, którym proponowano np. promocję na miejskim portalu w zamian za dostosowanie swojego szyldu do nowych wymogów (akcja „Reklama za reklamę”).
Dzięki takim działaniom liczba nośników reklamowych na terenie Starego Miasta spadła o połowę, przy jednoczesnym wzroście ich legalności (na umieszczenie 3/4 wszystkich nośników otrzymano stosowne pozwolenia). Uregulowano kwestię reklam wielkopowierzchniowych na rusztowaniach budowlanych, usunięto „wystawki” towaru w pasach drogowych ulic i wyeliminowano problem tzw. staczy, czyli osób trzymających w rękach tabliczki z reklamami. Krakowski park kulturowy nie jest dziełem skończonym – wprowadzone rozwiązania podlegają przeglądom i ewentualnym modyfikacjom. Planuje się również wprowadzenie parku kulturowego w dzielnicach Podgórze i Nowa Huta.

Najważniejsze zasady:
– zakaz lokalizacji, obwożenia i obnoszenia nośników reklamowych w przestrzeni publicznej na obszarze parku (wyjątkiem są nośniki okolicznościowe, informujące o imprezach),
– zakaz umieszczania nośników informacji wizualnej powyżej linii parteru, w tym w oknach na całej elewacji budynku, na dachach i kalenicach oraz ścianach szczytowych budynków,
– nośniki informacji wizualnej na budynku mogą być umieszczane płasko na elewacji lub witrynie lokalu (maksymalnie 20% powierzchni witryny) bądź na wysięgnikach. Nośniki winny być dostosowane do kompozycji architektonicznej i charakteru budynku. Podlegają regulacjom co do formatu (np. dla nośników płaszczyznowych maksymalnie 1 m²) i odległości od lica elewacji oraz jakości wykonania (zakaz stosowania jaskrawej kolorystyki, projekcji świetlnych, neonów),
– jeden lokal usługowy = jeden szyld,
– dopuszcza się umieszczanie reklamy na budynku na czas jego remontu, nie dłużej niż na 12 miesięcy. Powierzchnia reklamy nie może przekraczać 50% powierzchni rusztowania; pozostała powierzchnia reklamy powinna przedstawiać wizerunek elewacji budynku, na którym się znajduje.

Zakopane

Treść uchwały, zasady parku kulturowego i dobre praktyki można znaleźć tu: http://pkk.zakopane.eu/
Uchwałę o parku kulturowym na Krupówkach przyjęto we wrześniu 2015 roku. Nowe regulacje weszły w życie na początku lipca 2016 roku po dziesięciomiesięcznym okresie przejściowym. Decyzja władz miasta była odpowiedzią na opłakany stan jednej z najbardziej rozpoznawalnych ulic w Polsce. Krupówki zatraciły swój malowniczy charakter, zawładnięte krzykliwą reklamą, stoiskami handlowymi i przypadkową architekturą. Wpływ na podjęcie prac nad parkiem kulturowym musiały mieć również coraz liczniejsze negatywne wrażenia turystów z pobytu w Zakopanem. To dowód na to, że estetyka jest nieodłącznym elementem kapitału miejsca.
Zakopiański park kulturowy pełnymi garściami czerpie z doświadczeń krakowskich. Na stronie internetowej ułatwiającej dostęp do obowiązujących przepisów można znaleźć informacje o akcji „Reklama za reklamę” i certyfikatach przyznawanych za dostosowanie własnego szyldu lub witryny do nowych zasad. Sama strona wyróżnia się czytelnością, kompleksowym podejściem do zagadnienia i wyczuciem w przekazywaniu najważniejszych treści. Innymi działaniami służącymi zaistnieniu parku kulturowego w świadomości mieszkańców były plakaty o treści: „Park kulturowy – jestem za!”, wieszane podczas konsultacji społecznych w czerwcu 2015 roku, oraz wystawa o tożsamości Krupówek dawniej i dziś.

Najważniejsze zasady:
– zakaz obwożenia lub obnoszenia wszelkiego rodzaju tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków (w tym m.in. reklam wyświetlanych z rzutnika oraz reklam na przyczepach); zakaz lokowania reklam wolnostojących, mocowanych na płotach, umieszczanych na słupach lub innych obiektach niebędących budynkami,
– reklama na budynkach jest dopuszczalna tylko w obrębie parteru,
– legalne są wyłącznie reklamy, których instalację można zakwalifikować jako roboty budowlane (instalowane na budynku w sposób trwały, wykonane z trwałych materiałów, z zachowaniem procedury ustawowej),
– istnieje możliwość zaklejenia witryny tylko do 20% jej powierzchni,
– reklama musi mieścić się w obrysie budynku i nie może odstawać od jego elewacji – zakaz umieszczania semaforów; preferowane są litery ażurowe lub podświetlane litery blokowe,
– dozwolone jest umieszczanie nieoświetlonych reklam na maksymalnie 1/3 powierzchni siatki remontowej zasłaniającej elewację budynku, nie dłużej niż przez 12 miesięcy od rozpoczęcia robót i nie częściej niż raz na 5 lat.

Mazowieckie

Warszawa

„Warszawa Lab”, Stowarzyszenie Inicjatyw Twórczych „ę” we współpracy ze Stowarzyszeniem Miasto Moje A w Nim, 2015

http://warszawalab.e.org.pl/

Jak możemy wyczytać na stronie stowarzyszenia: „Warszawa Lab to multimedialny projekt, w którym film, fotografia i nowe media służą do odkrywania i zmieniania Warszawy! Skierowany jest do młodych warszawiaków w wieku 13–18 lat, uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Stworzyliśmy go, by uczyć się świadomego i odpowiedzialnego korzystania z możliwości, jakie dają nam nowe media i nowe technologie. Chcemy sięgać po znane i dostępne wszystkim narzędzia filmu i fotografii i używać ich w twórczy, obywatelski sposób. Chcemy opisywać Warszawę i szukać sposobów na twórcze zaangażowanie w lepsze i bardziej otwarte miasto”.
Jednym z zagadnień, jakim zajmowali się uczestnicy projektu, był problem chaosu wizualnego polskich miast. Warsztat rozpoczął się prezentacją i dyskusją nad przyczynami takiego stanu rzeczy i różnymi metodami porządkowania przestrzeni. Skupiono się na tym, jak poprzez umiejętnie wypreparowane obrazy pobudzić wyobraźnię mieszkańców przyzwyczajonych do reklamowo-szyldowego natłoku. W terenie grupy wyposażone w aparaty fotograficzne przygotowywały się do dwóch zadań: stworzenia wirtualnego suwaka przedstawiającego zdjęcia dawnej i współczesnej Warszawy oraz prostej animacji pokazującej, jak wybrane przez uczestników miejsca wyglądałyby bez reklam. Efekt pracy młodzieży można znaleźć na internetowej mapie projektu. Okazało się, że prostym gestem twórczym udaje się wywołać niezwykle żywą dyskusję, a miano miejskiego aktywisty nie jest zarezerwowane dla nielicznych.

„Miejsce na Twoją reklamę”, Warszawa na Sprzedaż, 2013

www.facebook.com/warszawanasprzedaz/photos/?tab=album&album_id=706102892747733

Dająca do myślenia akcja artystyczna. Koordynatorki projektu Warszawa na Sprzedaż ruszyły w miasto ze specjalnym potykaczem na kółkach. Fotografowany w różnym kontekście, ukazywał niebezpieczeństwa nadmiernej komercjalizacji przestrzeni. Autorki postanowiły reklamowy potencjał doprowadzić do absurdu, oklejając ławki i rzeźby w Parku Saskim kartonami z hasłem „Miejsce na Twoją reklamę”. W ten sposób upominały się o ściślejsze regulowanie tego, w jaki sposób kształtowana jest przestrzeń publiczna stolicy.

„Śmieci na wysokości”, projekt w ramach olimpiady „Zwolnieni z Teorii”, 2015

smiecinawysokosci.pl/
metrowarszawa.gazeta.pl/metrowarszawa/1,141635,17548156,_Smieci_na_wysokosci____to_warszawscy_licealisci_stoja.html

Czy pamiętacie jeszcze, jak wyglądało centrum Warszawy bez wielkoformatowych reklam? Pięcioro uczniów z liceum im. Klementyny Hoffmanowej postanowiło przypomnieć tę zapomnianą stołeczną panoramę. W krótkim spocie pokazali miasto oczyszczone z gigantycznych siatek na budynkach za pomocą technologii cyfrowej. Projekt – mimo że zainicjowany przez młodych ludzi – zadawał wiele istotnych pytań o granice naszych przyzwyczajeń i obecną reprezentacyjność architektury Śródmieścia, kształtowanego w latach 50. i 60. XX wieku. Film zyskał olbrzymi rozgłos, a licealiści zostali nagrodzeni m.in. w konkursie S3ktor 2015 (dziedzina „Przestrzeń miejska”, nagroda portalu warszawa.ngo.pl, nagroda specjalna).

Warszawa

„Nie kupuję u szmaciarzy”, od 2015

www.facebook.com/niekupujeuszmciarzy/?fref=ts

Inicjatywa na Facebooku, która piętnuje firmy prowadzące kampanie na wielkoformatowych siatkach reklamowych zajmujących całą powierzchnię budynków. Na podstawie przesyłanych zdjęć wybierana jest „Szmata miesiąca”, a potem – „Szmata roku”. Dosadny język ma być odpowiedzią na coraz śmielsze wkraczanie reklam w przestrzeń publiczną. Walorem profilu jest konsekwentne podsycanie sprzeciwu wobec takich działań.

Studenckie koło naukowe ASP Koło/Brzeg, 2013‒2014

https://www.facebook.com/kolo.brzeg/?fref=ts

Sukcesem koła naukowego była interwencja w sprawie banerów reklamowych na budynkach uczelni. Studenci wystosowali listy otwarte do restauracji, Galerii Fibak i Wydziału Grafiki ASP, które promowały swoje działania, zasłaniając płachtami elewacje. Dzięki zaangażowaniu członków Koła udało się doprowadzić sprawę do szczęśliwego finału. Okazało się, że zwykły pisemny apel może mieć moc sprawczą. Interwencja wzbudziła duże zainteresowanie mediów.

„Co ja paczę? Korporacjo mam prawo do widoku za oknem!”, 2012

www.facebook.com/KorporacjaPaczy/

W 2012 roku szerokim echem odbiła się historia Antka Hryniewieckiego, który zaprotestował przeciwko siatce reklamowej zasłaniającej okna jego mieszkania. Choć jego interwencja ograniczała się tylko do medialnej presji, odniosła sukces i pokazała innym, jak można wygrać z wielkimi korporacjami. Początkowo Hryniewiecki próbował zainteresować problemem wspólnotę mieszkaniową, właściciela nośnika i nadzór budowlany. Zwracał uwagę na brak dostępu do światła dziennego i silnie świecące nocne reflektory. Mimo iż prawo zabraniało wieszania wielkoformatowych siatek na budynkach mieszkalnych Hryniewiecki bardzo często słyszał, że chodzi w tym przypadku o dozwolone umieszczenie reklamy na czas remontu. Wątpliwości budził fakt, czy remont w tym czasie naprawdę się toczył. Doprowadzony do ostateczności Hryniewiecki założył stronę na Facebooku i zamieszczał na niej antyreklamowe memy, wszedł również w dialog z firmą, która wówczas reklamowała się na siatce. Sprawę podchwycili inni internauci i media. Była to jedna z pierwszych dobrze zorganizowanych akcji bojkotowych. Dzięki naciskom firma postanowiła zrezygnować z promocji na kontrowersyjnym nośniku.

Warszawa

„Szyld dla rzemieślnika” – nowe oznakowanie lokali na Pradze, Traffic Design, 2018–2019

http://rewitalizacja.um.warszawa.pl/wsparcie-przedsiebiorczosci/szyldy

W ramach miejskiego programu rewitalizacji szyldy praskich rzemieślników przeszły metamorfozę nadzorowaną przez Traffic Design. Była to jednocześnie kolejna odsłona cyklicznego wydarzenia re:design organizowanego przez gdyńskie stowarzyszenie. W 2018 roku odmieniono witryny dwunastu zakładów zlokalizowanych na Pradze Północ, m.in. warsztatu renowacji mebli, ślusarza, optyka, fryzjera, zegarmistrza, kuśnierza i malarza. Rok później do odświeżenia wzięto dziesięć szyldów z Pragi Południe. Nowe realizacje ozdobiły m.in. zakład zajmujący się naprawą sprzętu RTV, zakład naprawy parasoli, warsztat krawiecki, tapicerski, rowerowy, sklep motoryzacyjny, papierniczy, sklep Dulux i zakład grawera. Za każdym razem w projekt zaangażowani zostali czołowi polscy graficy. Dzięki temu każdy szyld zyskał niepowtarzalny charakter i unikatowy krój liter (choć jednocześnie jest mocno osadzony w tradycji warszawskiej typografii i wpisuje się w lokalny klimat). Praskie metamorfozy zyskały ogólnopolski – a nawet ogólnoświatowy – rozgłos. Amerykański magazyn „Fast Company” wyróżnił projekt w prestiżowym konkursie Innovation by Design Awards 2018.

„Przeliteruj miasto”, Stowarzyszenie Kulturotwórcze Miastodwa, 2014

publica.pl/teksty/szyldy-na-medal-41114.html

W ramach współpracy z Urzędem Dzielnicy Bemowo i jedną ze spółdzielni mieszkaniowych stowarzyszenie Miastodwa przeprowadziło modelowe konsultacje szyldowe wśród najemców pawilonu handlowego przy ulicy Uniejowskiej. Sugestia, by wypracować spójny i sprawiedliwy system promocji lokali, wyszła od samych przedsiębiorców. Każdemu z nich przypisani zostali projektanci, którzy jako ochotnicy zgłosili się do udziału w akcji. W takich zespołach powstawały projekty nowych oznaczeń sklepów i usług – skrojone na miarę „zamawiającego”, a jednocześnie dopasowane do architektonicznego kontekstu miejsca.

Warszawa

„Praski poradnik szyldowy”, Urząd m.st. Warszawy, 2018

https://rewitalizacja.um.warszawa.pl/sites/rewitalizacja.um.warszawa.pl/files/zalaczniki/artykul/baipp_6_praski_przewodnik_szyldowy_0.pdf

 „Praski poradnik szyldowy” jest suplementem do „Warszawskiego poradnika szyldowego”, który miał ukazać się po wejściu w życie stołecznej uchwały krajobrazowej. Powstał w ramach prowadzonych projektów rewitalizacyjnych dla dzielnicy Praga na podstawie przepisów uchwały. Mimo że poradnik w dużej mierze ma charakter uniwersalny (np. pojawia się rozdział „Dlaczego warto dbać o dobre szyldy?”), uwzględnia wiele praskich kontekstów i specyficznych rozwiązań. Powstał m.in. na bazie dialogu z przedsiębiorcami, który toczył się podczas przeznaczonych dla nich spotkań i dyskusji oraz rozmów prowadzonych w trakcie inwentaryzacji szyldów. Autorami poradnika są przedstawiciele stowarzyszeń Miastodwa i Miasto Moje a w Nim (podobnie jak twórcami niepublikowanego poradnika ogólnowarszawskiego).

„Szyldy na Starym Mieście. Dobre praktyki dla właścicieli i użytkowników”, Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków, 2015

zabytki.um.warszawa.pl/sites/zabytki.um.warszawa.pl/files/Szyldy%20na%20Starym%20Mie%C5%9Bcie.%20Poradnik_0.pdf

Poradnik składa się z dwóch rozdziałów. Część historyczna pokazuje, jakim przemianom podlegały szyldy na przestrzeni wieków – ze szczególnym uwzględnieniem szyldów semaforowych. Druga część przybliża zasady rozmieszczania i montażu szyldów oraz dobre praktyki. Znajdziemy tu również katalog zabytkowych semaforów.

„Warszawa do usług”, stowarzyszenie Miastodwa, od 2014 roku

douslug.org/
www.facebook.com/wwadouslug/timeline

„Warszawa do usług” to miejsce, w którym mają się spotykać projektanci, artyści i rzemieślnicy, którzy chcą tworzyć piękne szyldy i witryny dla Warszawy. Internetowa strona projektu to rodzaj poradnika, który odpowiadać będzie na dwa najczęściej zadawane pytania przy tworzeniu identyfikacji lokali: „gdzie mam szukać dobrych projektantów?” oraz „skąd czerpać dobre wzorce?” Znajdziemy tu oferty najlepszych fachowców oraz obejrzymy najciekawsze warszawskie szyldy. Ważną częścią projektu jest promocja dobrej miejskiej typografii i grafiki, rozumiana m.in. jako odkrywanie na nowo historii stołecznego liternictwa oraz popularyzacja szlachetnych technik tworzenia szyldów (np. neonów).

„Wytypowane”, Julia Trzpil, Nela Starzyńska, Nannie Na i Jan Szubiak w ramach olimpiady „Zwolnieni z teorii”, 2014‒2015

wytypowane.weebly.com/
www.facebook.com/Wytypowane/timeline

Niewielki zbiór inspirujących przykładów dawnej typografii w przestrzeni miejskiej. Autorzy projektu za cel obrali sobie podniesienie świadomości estetycznej nie za pomocą krytyki, lecz poprzez wskazanie przykładów dobrego projektowania szyldów. Czerpią ze spuścizny ubiegłego stulecia, by zwrócić uwagę odbiorców na projekty nie szpecące, lecz uatrakcyjniające wygląd miasta.

Opolskie

Podkarpackie

Podlaskie

Pomorskie

Gdynia

„Od strony ulicy. Poradnik dobrych praktyk szyldowych dla Śródmieścia Gdyni”, Biuro Plastyka Miasta Gdyni, 2018

https://bip.um.gdynia.pl/poradnik-dobrych-praktyk-szyldowych-dla-srodmiescia-gdyni,8081/od-strony-ulicy-poradnik-dobrych-praktyk-szyldowych-dla-srodmiescia-gdyni,536402

Publikacja przygotowana przez stowarzyszenie Traffic Design na zlecenie Urzędu Miasta Gdynia zawiera informacje o różnych formach szyldów, sposobie ich komponowania na elewacji, technologii wykonania i sposobie montażu. Jest w niej także miejsce na pokazanie konkretnych, dobrych rozwiązań z gdyńskich ulic. Autorzy chcieli przedstawić możliwie najszerszy zbiór szyldowych rozwiązań, ale świadomie pominęli kasetony jako ich zdaniem zbyt inwazyjne i nieeleganckie, aby sprostać wymogom reprezentacyjnego śródmieścia. Dużą zaletą publikacji jest wielość grafik i zdjęć ułatwiających przyswajanie informacji.

Gdańsk

„Gdański Wachlarz Możliwości”, Referat Estetyzacji Miasta Gdańska we współpracy z pracownią Sztuka w Przestrzeni Publicznej, 2014

http://www.dziennikbaltycki.pl/artykul/3610175,gdanski-wachlarz-mozliwosci-zastapil-szpecaca-reklame-zdjecia,id,t.html

Artystyczna instalacja w formie wielkiego wachlarza to wyraz zarówno sprytu, jak i bezradności ówczesnego Referatu Estetyzacji Miasta Gdańska (dziś Dział Estetyzacji przy Zarządzie Dróg i Zieleni). Urzędnicy nie mogli sobie poradzić z nielegalnym wielkoformatowym nośnikiem reklamowym stojącym na granicy Gdańska i Sopotu. Procedury usuwania samowoli trwały w nieskończoność. Tak niefortunny „witacz” postanowiono… przysłonić innym, w nieco bardziej artystycznej formule. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Problematyczna reklama zniknęła, zanim jeszcze dokończono montaż instalacji. Warto jednak odnotować, że forma wachlarza nie zyskała aprobaty mieszkańców. Kontrowersje wzbudził także pomysł, by jego podstawa służyła jako stelaż na reklamy gdańskich wydarzeń kulturalnych i instytucji.

Gdynia

Konkurs na najlepszy szyld i najciekawiej zaaranżowaną witrynę sklepową

http://www.gdynia.pl/wydarzenia/70_92205.html?page=14
Termin: 2014
Organizatorzy: Miasto Gdynia

Zasady: Zgłoszenia były oceniane przez komisję konkursową złożoną m.in. z plastyka miejskiego, Naczelnika Wydziału Architektoniczno-Budowlanego, Konserwatora Zabytków czy członka stowarzyszenia Traffic Design. Komisja przyznawała punkty za czytelność przekazu, estetykę szyldu/witryny, dopasowanie do wyglądu elewacji i oryginalność rozwiązań. Nagrodzeni otrzymali nagrody pieniężne: odpowiednio 2500 zł za zajęcie pierwszego miejsca, 1800 zł za drugie miejsce i 1000 zł za miejsce trzecie. Wręczenie nagród było połączone z debatą i wystawą najlepszych szyldów i witryn wyróżnionych przez komisję konkursową.
Zwycięzcy: Kategoria SZYLD, I miejsce: bistro Śródmieście, ul. Mściwoja 9, II miejsce: bistro Anatol, ul. Starowiejska 14, III miejsce: Pracownia krawiecka „Wiśniewski”, ul. Starowiejska 25.
Kategoria WITRYNA, I miejsce: bistro Śródmieście, ul. Mściwoja 9, II miejsce: piekarnio-cukiernia La Bonjour s.c., ul. Świętojańska 62, III miejsce: butik Sandro, ul. Świętojańska 33

Gdańsk

„Czyste przystanki”, Urząd Miasta Gdańska w ramach unijnego projektu Civitas Mimosa, 2011‒2012

www.civitas.eu/content/civitas-case-study-anti-vandalism-public-transport-gdansk

Gdańska inicjatywa miała na celu poprawę bezpieczeństwa na przystankach komunikacji miejskiej poprzez poprawę ich estetyki. Chodziło również o zmianę świadomości mieszkańców – sprawienie, by poczuli się oni gospodarzami miejsca i nie godzili się na akty wandalizmu wobec dóbr publicznych.
We wrześniu 2011 roku na śródmiejskich przystankach Gdańska pojawiło się pierwszych 12 tablic na drobne ogłoszenia. Intencją organizatorów było oczyszczenie wiat, które do tej pory służyły za wielkie stelaże na ulotki. Tablicom towarzyszyła specjalna promocja jako ważny element budowania klimatu dla zmiany. W internecie pojawiły się specjalne spoty, a w przestrzeni miejskiej – akcje zachęcające mieszkańców do zrywania nielegalnych reklam. Zaangażował się w nie m.in. ówczesny wiceprezydent Gdańska, Maciej Lisicki. W „Czyste przystanki” włączyły się również następujące instytucje: Straż Miejska, Komenda Miejska Policji, Zarząd Dróg i Zieleni, Zarząd Transportu Miejskiego, Zakład Komunikacji Miejskiej, Pomorskie Stowarzyszenie Sympatyków Transportu Miejskiego, Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej oraz „Na przystanku” – magazyn internetowy. W czerwcu 2012 roku zaczęto ustawiać kolejnych 60 tablic.
Inicjatywa osiągnęła zamierzony cel – wiaty przystankowe pełnią dziś przede wszystkim funkcje transportowe. Choć nowe tablice dość szybko zaczęły wyglądać niezbyt estetycznie, oklejane kolejnymi ogłoszeniami, aktualne pozostaje pytanie, które organizatorzy zawarli na jednej z nich: „To nasza inicjatywa w walce z wandalizmem w komunikacji miejskiej. A jaka jest Twoja propozycja?”.

Gdynia

Festiwal „Traffic Design”, 2014, 2015

trafficdesign.prowly.com/1469-redlowo
trafficdesign.prowly.com/4469-re-design-3
www.youtube.com/watch?v=9J11PWyofPo

Od 2014 roku festiwal „Traffic Design” podejmuje problematykę szyldów w przestrzeni publicznej. Festiwalowe interwencje pokazują siłę przemyślanego projektowania, które odmienia miejsce nie tylko w wymiarze wizualnym. Widać to na przykładzie dworca SKM Redłowo, który wręcz zachęca pasażerów do wysiadania, choćby po to, żeby móc poczytać zabawne komunikaty wyświetlane na elektronicznych „dymkach” (np. „Mianuję was królem i królową peronu” albo „Zadzwoń do mamy”). Jeszcze lepiej tę ideę odzwierciedla nowy szyld dla gdyńskiej „Lodziarni Kwaśniak”. W jednym z wywiadów Monika Domańska – członkini Traffic Design – przytoczyła historię o dzieciach właściciela, które początkowo nie kwapiły się do przejęcia rodzinnego biznesu, ale zmieniły zdanie po tym, jak malowany szyld przyniósł firmie rozgłos i pozytywne recenzje. W 2015 roku w ramach akcji „Zmieniaj świat wokół siebie” nowy wygląd zyskały szyldy z ulicy Starowiejskiej: kaletnik, szewc, przeróbki krawieckie, punkt naprawy maszyn do szycia i sklep z tkaninami. Była to swoista nagroda dla działających tam od lat rzemieślników oraz inspirujący „katalog dobrych wzorców” w praktyce. Sukces szyldów sprowokował właścicieli innych lokali do zgłaszania się po pomoc w przeprojektowaniu ich własnych witryn.

Gdańsk

„Wpływ reklamy zewnętrznej na wartości estetyczno-wizualne krajobrazu Głównego Miasta Gdańska”, Wojciech Dąbrowski, 2013

www.slideshare.net/w_strone_piekna/dr-hab-m-kistowski-prof-ug-reklama-zewntrzna-w-krajobrazie-gwnego-miasta-w-gdasku

Badania były prowadzone w ramach pracy magisterskiej powstałej w Katedrze Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Uniwersytetu Gdańskiego pod kierunkiem dr. hab. Mariusza Kistowskiego, prof. UG. Dokonano inwentaryzacji i typologii nośników reklamy, policzono powierzchnie reklamowe, zbadano występowanie oświetlenia, wysokość umieszczania reklam na elewacji i stopień jej zasłonięcia. Dzięki zebranym danym określono zagęszczenie nośników reklamowych z podziałem na ulice, oddziaływanie na historyczny krajobraz Gdańska oraz stworzono odpowiednie rekomendacje dla polityki przestrzennej miasta.

Gdańsk

„Koncepcja Regulacji Estetyki Miasta, Biuro Rozwoju Gdańska we współpracy z ówczesnym Referatem Estetyzacji oraz Zarządem Dróg i Zieleni, 2012–2014

http://www.brg.gda.pl/pokaz.php?artykul=krem

KREM to próba stworzenia całościowej, idealnej wizji przestrzeni publicznej, obejmującej kwestie reklamowe, kolorystyki dachów i elewacji budynków, standardów dla posadzek i ogrodzeń. Jest to efekt półtorarocznych prac studialnych i konsultacyjnych, które w 2012 roku rozpoczęto od diagnozy skutków oddziaływania nośników reklamowych na otoczenie. Analizę stanu istniejącego podejmowano przy ulicach wjazdowych do miasta, wzdłuż trasy SKM i w charakterystycznych punktach dzielnic. Równolegle analizowano zapisy w planach miejscowych i przeprowadzono kilkaset ankiet na temat percepcji przestrzeni wśród przedstawicieli rad dzielnic i osiedli. Rok 2013 był czasem prac projektowych: wypracowano jednolite definicji, którymi będą się posługiwać wszystkie miejskie jednostki oraz zaproponowano generalne rozstrzygnięcia związane z gabarytami i jakością nośników reklamowych na terenie Gdańska. Nie zapomniano o konsultacjach: na początku 2014 roku odbyło się siedem spotkań z przedstawicielami branży outdoorowej, deweloperami, zarządcami nieruchomości oraz radnymi. Od czerwca 2014 roku regulacje KREM są wprowadzane do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

KREM jest częścią bardzo konsekwentnej polityki Gdańska, zmierzającej do uporządkowania chaosu reklamo-szyldowego. Od 2011 roku działa w mieście Referat Estetyzacji (obecnie w strukturach Zarządu Dróg i Zieleni). Władze miasta stopniowo wyposażały urzędników w prawne narzędzia: w 2012 roku wydano zarządzenie prezydenta upoważniające do usuwania obiektów, które bez zgody wykorzystują tereny należące do miasta (np. przyczepki albo potykacze), a następnie, w styczniu 2013 roku, zarządzenie ściśle regulujące politykę reklamową na terenie nieruchomości gminnych, Skarbu Państwa oraz w pasach drogowych (w styczniu 2013 roku oprócz wydania zarządzenia podjęto weryfikację istniejących nośników i nowych wniosków).

Śląskie

Katowice

„nieESTETYKA miejska”, Fundacja Napraw Sobie Miasto, 2010

naprawsobiemiasto.eu/blog/2010/07/17/nieestetyka-miasta/

Nielegalne ogłoszenia zebrane podczas ogólnodostępnej akcji stały się budulcem dla pomnika nieESTETYKI wystawionego na jednej z głównych ulic miasta. Nawiązywał on swoją formą do logo Katowic starających się wówczas o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Twórcy akcji uświadamiali w ten sposób, że nie tylko obietnice wielkich wystaw czy koncertów wpływają na postrzeganie miasta, a kształt przestrzeni publicznej świadczy o jego wizerunku silniej niż liczba teatrów czy hal widowiskowych. Aktywiści z Napraw Sobie Miasto zorganizowali również wystawę i debatę wokół tematyki reklamowej.

Częstochowa

„Czyściochy”, stowarzyszenie Lokalni, 2012–2013

www.lokalni.org/229-relacja-z-akcji-czysciochy

Przepis na tę inwentaryzację był prosty: każdy, kto zgłosił udział w wydarzeniu, został przypisany do konkretnej kamienicy przy alei Najświętszej Marii Panny. Jego zadaniem było opisać jej wygląd według określonego szablonu – ze szczególnym uwzględnieniem nieaktualnych, zniszczonych i niewspółgrających z otoczeniem reklam. Przeprowadzono ponad 50 ankiet z mieszkańcami, których poproszono o wskazanie najbardziej odstraszających miejsc w centrum Częstochowy. Efektem akcji był raport skierowany do odpowiednich służb oraz zarządców i właścicieli poszczególnych kamienic. Dodatkowo stowarzyszenie zorganizowało plebiscyt na najbardziej oszpeconą kamienicę, która miała zyskać tytuł „Koszmarka”.

Katowice

ReklaMAPA, fundacja Napraw Sobie Miasto, 2014

reklamakcja.naprawsobiemiasto.eu/baza-wiedzy/analizy-reklamapy
reklamakcja.naprawsobiemiasto.eu/baza-wiedzy/reklama-zewnetrzna-na-ul-3-maja-w-katowicach

„ReklaMAPA” funkcjonuje jako część projektu „ReklamAKCJA”, którego celem jest doprowadzenie do uchwalenia adekwatnych przepisów prawa, jasno określających zasady umieszczania reklam w przestrzeni publicznej oraz pozwalających władzom samorządowym na skuteczne egzekwowanie tego prawa. Mapa części centrum Katowic służy unaocznieniu skali problemu oraz analizie, z jakimi typami nośników reklamowych mamy najczęściej do czynienia w miastach i jaki jest ich wpływ na otoczenie. Opracowaniem mapy zajęło się Koło Naukowe AREA Badanie Przestrzeni Zurbanizowanej z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

Tychy

http://bip.umtychy.pl/index.php?action=PobierzPlik&id=111491

Powstanie zarządzenia z czerwca 2013 roku nie wyróżnia Tych na tle innych polskich miast – tego rodzaju regulacje dla obiektów i terenów będących własnością gminy to jedne z podstawowych (choć ograniczonych) narzędzi służących uporządkowaniu wizualnego chaosu. Na podstawie tego dokumentu można jednak odtworzyć modelowe podejście do kształtowania miejskiej polityki reklamowej. Prawne regulacje są tylko jednym z jej elementów – w końcu ktoś musi pomóc wprowadzać je w życie i czuwać nad ich przestrzeganiem. Zarządzenie wspomina o Komisji ds. Estetyki Przestrzeni Miejskiej złożonej z urzędników zajmujących się architekturą, urbanistyką i ochroną zabytków. Jednym z zadań Komisji było dokonanie audytu reklamowego (rozpoznanie sytuacji oraz wyznaczenie miejsc, w których estetyczna zmiana przyda się w pierwszej kolejności). Kolejny ważny krok to stworzenie katalogu dobrych praktyk, pokazującego wzorcowe pomysły na reklamy i szyldy. Katalog w szkicowej wersji był załącznikiem do zarządzenia.

Świętokrzyskie

Kielce

Konkurs na najlepszy i najgorszy szyld „Pod dobrym szyldem”

Termin: 2011
Organizatorzy: Stowarzyszenie Kieleckie Inwestycje, kielecka „Gazeta Wyborcza”, patronat Prezydenta Miasta

Zasady: Propozycje nadsyłane były do dwóch kategorii: „Harmonia” i „Dysharmonia”. Komisja konkursowa, tworzona m.in. przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, przedstawicieli Związku Polskich Artystów Plastyków, Stowarzyszenia Architektów Polskich, Instytutu Sztuk Pięknych UJK, oraz organizatorów, wybierała maksymalnie 10 finalistów w każdej kategorii. Oceniano nie tylko wygląd nośnika, lecz także jego dopasowanie do architektonicznego kontekstu. Przyjęto również kryterium miejsca: brano pod uwagę jedynie szyldy śródmiejskie. Na finalistów internetowo głosowali mieszkańcy Kielc. W ramach konkursu zorganizowano także panel dyskusyjny.

Warmińsko-mazurskie

Elbląg

Miejska akcja usuwania nielegalnych ulotek, 2015

www.portel.pl/artykul.php3?i=87131

Inicjatywa – rozpoczęta i koordynowana przez MPO i inspektora ds. estetyki miasta – miała na celu nie tylko oczyszczenie słupów i latarni z nielegalnych ogłoszeń, ale i identyfikację firm, które promują się w ten sposób. Bezpośredni kontakt urzędnika z firmą miał wzmocnić apel o niezaśmiecanie przestrzeni. Nie chodziło o straszenie sankcjami, lecz edukację. Ważnym aspektem akcji było współdziałanie różnych miejskich jednostek oraz wypracowywanie nowych zasad lokalizacji i zarządzania słupami ogłoszeniowymi.

Olsztyn

Szyld baru mlecznego z „potworka” staje się wzorcowy, 2014‒2015

www.bryla.pl/bryla/1,85301,17735085,Wzorcowy_szyld_z_Olsztyna.html

Wszystko rozpoczęło się od akcji Forum Rozwoju Olsztyna, które zaapelowało do mieszkańców i mieszkanek o bojkotowanie nowo otwartego baru mlecznego promującego się za pomocą szyldu niepasującego do zabytkowej kamienicy zarówno swoją wielkością, jak i kolorystyką. W efekcie urzędnicy biura Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków odwiedzili ten lokal, przy okazji nakazując usunięcie napisu umieszczonego na elewacji bez pozwolenia. I choć na drodze do szczęśliwego finału stanęły jeszcze baner na oknach i brak porozumienia z konserwatorem, ostatecznie właściciel wzbogacił przestrzeń olsztyńskiego Starego Miasta o świadomie wybrany neon. Negatywny przykład stał się dobrym wzorcem.

Wielkopolskie

Poznań

Park kulturowy Stare Miasto, 2018

https://www.poznan.pl/mim/main/-,p,39836.html

Powołanie parku kulturowego w Poznaniu było efektem ponad dwuletnich działań Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków przy wydatnym wsparciu pracowników innych wydziałów urzędu miasta. Obszar staromiejski jest wizytówką Poznania, rejonem cennym kulturowo, ale też ważnym miejscem dla funkcjonowania mieszkańców. W narracji o parku kulturowym widoczna jest chęć zadbania nie tylko o ładniejsze elewacje czy ujednolicone estetycznie ogródki gastronomiczne, ale też o lepszą jakość życia poznaniaków. Uchwałę w sprawie zamiaru utworzenia parku kulturowego przyjęto 15 marca 2016 roku. Od tego czasu odbyło się wiele spotkań konsultacyjnych z mieszkańcami związanych ze zbieraniem wniosków i uwag do projektu parku, w tym także warsztaty projektowe i spacer badawczy. Zorganizowano również wystawę plenerową. W ich przeprowadzenie zaangażowani byli lokalni aktywiści oraz stowarzyszenia eksperckie z innych miast. Przyjęcie przez radę miasta w lutym 2018 roku uchwały o powołaniu parku kulturowego nie oznaczało końca prac nad promowaniem jego idei – w kolejnych miesiącach odbywały się indywidualne spotkania z najemcami lokali, spacery i konkursy. Poznański park kulturowy doczekał się profilu na Facebooku, broszury w jasny sposób tłumaczącej rządzące nim zasady oraz zakładki na stronie internetowej urzędu miasta, gdzie zebrane są wszystkie najważniejsze informacje dotyczące nowego prawa.

Najważniejsze zasady:

– zakaz obnoszenia reklam i rozdawania ulotek poza miejscem prowadzenia działalności gospodarczej (od zasady ustalono wyjątki);
– zakaz umieszczania reklam na obiektach małej architektury (z wyłączeniem elementów Systemu Informacji Miejskiej), ogrodzeniach i murach, urządzeniach infrastruktury technicznej oraz nawierzchni jezdni czy chodnikach;
– dopuszczenie reklamy w formie citylightów na przystankach oraz reklamy remontowej – pod warunkiem, że zajmuje 30% powierzchni siatki, jest eksponowana nie dłużej niż 12 miesięcy i nie częściej niż raz na 5 lat;
– dopuszczenie banerów zawierających informacje o wydarzeniach kulturalnych – nie większych niż 5 m2 i wyłącznie na czas trwania wydarzenia;
– dopuszczenie szyldów w postaci napisów ażurowych, kasetonów po wewnętrznej stronie szyby i semaforów – pod określonymi warunkami;
– dopuszczenie wyklejenia szyby otworu drzwiowego lub okiennego lokalu usługowego reklamą nieprzekraczającą formatu A4 lub szyldem nieprzekraczającym 20% powierzchni szyby;
– ochrona historycznych szyldów i napisów na elewacjach.

Poznań

„Miasto Reklamacja”, od 2013

miastoreklamacja.pl/

Jak możemy wyczytać na stronie projektu, „Miasto Reklamacja” zaczęła się od kilku zdjęć Poznania i wymazania w programie graficznym reklam, żeby zobaczyć, „co jest pod spodem”. Pierwsze retusze Marii Fenrych powstały z ciekawości, ale efekt jej pracy szybko podbił internet. Projekt okazał się na tyle przekonujący, że zainspirował i zmobilizował administrację budynku przy ulicy Dąbrowskiego 17 w Poznaniu do uporządkowania natłoku tablic informacyjnych na tej posesji. Grafiki przedstawiające budynek bez kolorowych reklam bardzo ułatwiły rozmowy z zarządcą i pozostałymi lokatorami w kwestiach współfinansowania oraz wyglądu nowego systemu komunikacji wizualnej.

„Polskie malarstwo reklamowe”, Ulepsz Poznań, 2014

http://www.ulepszpoznan.pl/portfolio/polskie-malarstwo- reklamowe/

Członkowie stowarzyszenia opowiadają o swoim projekcie w ten sposób: „Wyobraźmy sobie na chwilę, że reklamy wielkoformatowe w Poznaniu zamieniają się w dzieła polskiego malarstwa… Nasza akcja, wyłącznie wirtualna, ma na celu uświadomić ludziom obecność i niską jakość reklamy wielkoformatowej w przestrzeni naszego miasta. Miejsca, w których na co dzień widzimy wielkie reklamy, zakryliśmy dziełami polskiego malarstwa, zmieniając w ten sposób przekaz i kontekst”.

Poznań

Konkurs „Wzorcowy szyld”

Termin: od 2012
Organizatorzy: Ulepsz Poznań, Stowarzyszenie Inwestycje dla Poznania, Uniwersytet Artystyczny

Zasady: Nadsyłane propozycje są ocenianie przez jury, które wybiera pięciu finalistów. Na finalistów głosują zaś internauci. Celem jest wskazanie szyldów najbardziej atrakcyjnych wizualnie i najlepiej dopasowanych do kontekstu architektonicznego

Zwycięzcy: Drukarnia Print (2012), Wytwórnia Lodów Tradycyjnych (2013), sklep Transmission (2014), sklep Miler Spirits & Style (2015)

Poznań

Mural Wyższej Szkoły Bankowej, od 2011

poznan.wyborcza.pl/poznan/1,36001,16810455,Nowy_mural_w_centrum_Poznania___kolejny_w_stylistyce.html

Reklamy Wyższej Szkoły Bankowej przy skrzyżowaniu ulic Ratajczaka i Powstańców Wielkopolskich nawiązywały do dawnych murali i neonów znajdujących się w okolicy. Uczelnia zyskała rozgłos, gdy przywróciła pamięć o PRL-owskim muralu koncentratów spożywczych, zamalowanym pod współczesną reklamę. WSB umiejętnie wpisała się w nastroje panujące wokół tej zmiany – mieszkańcy Poznania potraktowali zamalowanie jako niszczenie miejskich wartości przez niekontrolowaną komercję. Nawiązanie do dawnego muralu w projekcie „Nauka procentuje” pozwoliło szkole otrzymać nagrodę „POZytywnej zmiany” przyznawanej przez stowarzyszenie Inwestycje dla Poznania. Aprobatę zyskał również kolejny mural WSB „Miejsce spotkań praktyków”, który odwoływał się do zburzonego kina Bałtyk. Na początku 2016 roku uczelnia ogłosiła konkurs na neon, który ozdobiłby jej budynek. Na konkurs wpłynęły 33 prace, spośród których jury wybrało projekt Macieja Burdy.

Poznań

„Wilda na Glanc”, Stowarzyszenie WILdzianie, 2014

www.wildanaglanc.pl/

Inicjatywa powstała z troski o wygląd i charakter poznańskiej dzielnicy Wilda. Handlowe partery tamtejszych ulic traciły swoją atrakcyjność pod natłokiem jaskrawych szyldów i reklam. Lokalne stowarzyszenie – we współpracy z poznańskim koordynatorem ds. estetyki i wizerunku miasta oraz jedną z agencji marketingowych – postanowiło wystosować do właścicieli wildeckich kamienic nietypową ofertę. Każdemu, kto chciałby przyłączyć się do akcji, gwarantowano m.in. bezpłatne konsultacje dotyczące identyfikacji wizualnej lokalu, pomoc w załatwianiu stosownych pozwoleń, projekt nowego szyldu i promocję. Jedynie koszty wykonania i montażu leżałyby po stronie przedsiębiorcy. Ofertę – wraz z krótkim przewodnikiem po zasadach estetycznej i skutecznej promocji – kolportowano w postaci ulotki. Bezpośrednie rozmowy z najemcami lokali pomogły przekonać ich do zmiany. „Wilda na Glanc” to jeden z przykładów modelowego procesu porządkowania, opartego na współpracy, otwartości i edukacji.

„Inna Półwiejska”, Stowarzyszenie Ulepsz Poznań, 2014

www.ulepszpoznan.pl/inna-polwiejska/

Znamienną cechą projektu dla ulicy Półwiejskiej w Poznaniu jest włączenie zagadnienia estetyzacji do dyskusji nad rewitalizacją wybranego fragmentu miasta. Reklamy i szyldy mogą stać się elementem sprzyjającym ożywieniu i uatrakcyjnieniu przestrzeni publicznej – warto to wykorzystać. Podobnie jak w innym poznańskim projekcie – „Wilda na Glanc” – tym, co zwraca uwagę w przypadku tej inicjatywy, jest myślenie nie o punktowej, przypadkowej zmianie, lecz o konkretnej, modelowej strategii dla większego obszaru. Struktura projektu to świetna lekcja tworzenia podstaw lokalnej polityki reklamowej. Punktem wyjścia jest tu analiza – zarówno praca doktorska dr Natalii Regimowicz, Witryny sklepowe jako czynnik aktywizacji urbanistycznej ulicy na przykładzie śródmieścia Poznania, jak i audyt przestrzenny, tzn. rozpoznanie, jakie problemy związane szyldami występują na ulicy Półwiejskiej. Diagnoza konkretnych problemów umożliwia poszukiwanie rozwiązań na skuteczną poprawę sytuacji. W tym przypadku znaleźlibyśmy je w Katalogu praktyk porządkowania ulic (w przygotowaniu). Dopiero na tej podstawie i we współpracy z właścicielami lokali można rozpocząć projektowanie lepszych witryn i szyldów.

Poznań

„Kto w Poznaniu nie ma MaNieR?”, stowarzyszenie Ulepsz Poznań, 2014

www.ulepszpoznan.pl/kto-w-poznaniu-nie-ma-manier/
www.google.com/maps/d/u/0/viewer?mid=zN7P70SDmoSY.krLaumodBtBU

Mapa Nielegalnych Reklam została stworzona w ramach akcji „Nie wieszam”. Prezentuje powierzchnie, które są wykorzystywane do celów reklamowych bez odpowiednich zgód. Lokalizacje umieszczono na mapie dzięki współpracy z Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego w Poznaniu, który potwierdził nielegalność reklam. Taka prezentacja danych ma zapobiec wymówce o niewiedzy, bardzo często stosowanej przez firmy promujące się na nieprzepisowych banerach i wielkoformatowych siatkach. Celem mapy jest nie tylko uświadomienie poznaniakom skali chaosu reklamowego, lecz także propagowanie wysokich standardów miejskiego outdooru.

Poznań

http://www.mpu.pl/kpr.php

W 2012 roku Miejska Pracownia Urbanistyczna przygotowała Koncepcję Polityki Reklamowej dla obszaru staromiejskiego w Poznaniu. Jej celem było otwarcie społecznej dyskusji na temat estetyki miasta jako części większego ruchu wokół poprawy ładu przestrzennego. Rezultatem tych działań było przywrócenie stanowiska miejskiego plastyka w listopadzie 2013 roku. KPR jest wytyczną dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w tym rejonie, a zawarty w niej Kodeks Dobrych Praktyk – źródłem wskazówek, jak powinny wyglądać wzorcowe szyldy i reklamy nie tylko w ramach sztywnych prawnych wytycznych.

Zachodniopomorskie

Szczecin

Konkurs na najpiękniejszą witrynę

Termin: od 2014

Organizatorzy: Stowarzyszenie Estetycznego i Nowoczesnego Szczecina, Projekt Wandalowy Sabiny Wacławczyk, SARP
Zasady: Zgłaszane propozycje opiniuje Komisja, która kwalifikuje do finału kilka swoich typów. Co ciekawe, organizatorzy konkursu uwzględnili w regulaminie następującą kwestię: „Na decyzję Komisji będą mieć wpływ negatywne strategie marketingowe prowadzone przez właścicieli lokali reprezentowanych przez witryny. Przyczyną odrzucenia danego zgłoszenia przez Komisję mogą być: reklamy w skrzynkach pocztowych, umieszczanie ogłoszeń chałupniczych na budynkach i elementach umeblowania ulic Szczecina, zamieszczanie nielegalnych reklam, szczególnie w postaci banerów i reklam wielkopowierzchniowych zasłaniających elewację budynków, reklamy zawieszone na drzewach, reklamy umieszczone na dzikich nośnikach reklamowych, jak parkany, płoty, okna nieczynnych lokali itp.”. Spośród witryn wytypowanych przez Komisję zwycięzcę wyłaniają internauci. Kapituła Komisji może także przyznać wyróżnienie.
Zwycięzcy: kwiaciarnia Esy Floresy (2014), pralnia przy ulicy Żółkiewskiego (2015)